-
Home
- BLOG
Blog
|
Η σελίδα αυτή συγκεντρώνει εν είδει αρχείου διάφορες σκέψεις για τη δύσκολη κατάσταση που βιώνει η Ελλάδα, τις οποίες έχω δημοσιεύσει τον τελευταίο καιρό καθώς συνέβαιναν τα γεγονότα. Πηγάζουν από την Αθήνα, από την καθημερινή επαφή με τους δρόμους, με την αυθαιρεσία, με το ψεύδος, με την παθητικότητα, με την αμηχανία και με την αδικία. Ευτυχώς, βρήκαν απήχηση σε αμέτρητες γωνιές του κυβερνοχώρου, πέρασαν από blog σε blog, έφτασαν και στα «επίσημα» μέσα και ενίοτε επιστέφουν με τη μορφή σύντομων μηνυμάτων για να μου δώσουν τη μεγαλύτερη χαρά που μπορεί να δεχθεί όποιος διατυπώνει γραπτώς μια σκέψη: αυτή του να μάθει πως υπάρχει κάποιος, κάπου, που χαίρεται να τη διαβάσει. Όλες αυτές οι μαρτυρίες –όσες με ενθαρρύνουν και όσες με κατακρίνουν– με έχουν βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου όπου ζούμε. Για αυτό αξίζει τον κόπο να γράφεις.
|
Την ευγνωμοσύνη |
Περικοπές παιδείας
- Πληροφοριακά Στοιχεία
Αν και οι δαπάνες για την παιδεία δεν είναι σε καμμία περίπτωση η αιτία της «κρίσης», οι περικοπές σ'αυτόν τον τομέα είναι, μοιραία, η πιό άμεση επίπτωσή της. Πώς δικαιολογείται αυτό; Όχι με τρόπο αποδεκτό. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο ετήσιος προϋπολογισμός για την παιδεία δεν αρκεί ούτε καν για να πληρωθούν οι τόκοι ενός τετραμήνου του υποτιθέμενου «χρέους». Αυτό δείχνει δύο πράγματα∙ πρώτον: ότι, ακόμα κι αν μηδενιζόταν ολοκληρωτικά ο προϋπολογισμός για την παιδεία, λίγα θα μπορούσαν να γίνουν για την αποπληρωμή αυτού του «χρέους»∙ και δεύτερον: ότι η προέλευσή του δεν είναι ποτέ δυνατόν να αποδοθεί σε υπερβάσεις του προϋπολογισμού της παιδείας. Παρ'όλ'αυτά –τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία–, όταν χρειάζονται περικοπές, γίνονται εις βάρος της παιδείας. Κι όταν πρόκειται για περικοπές στην παιδεία, η αρχή γίνεται πάντα από τις ανθρωπιστικές σπουδές. Αποκλείοντας την οικονομική αποδοτικότητα αυτού του μέτρου, απομένει μόνο να σκεφτούμε τη στρατηγική αποδοτικότητα. Αυτή, πράγματι είναι αναμφισβήτητη. Στο τρέχον σχέδιο ιδιωτικοποίησης του εθνικού πλούτου, της αποδόμησης του κοινωνικού κράτους και της σταδιακής αποδυνάμωσης του δημοκρατικού κεκτημένου, η ποιοτική εκπαίδευση περιττεύει εντελώς. Αρκούν κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις εργαλειακού χαρακτήρα ώστε να σωθούν τα προσχήματα. Κάθε εκπαίδευση προσανατολισμένη στην ανάπτυξη συγκροτημένης προσωπικότητας και στην ενδυνάμωση της συλλογιστικής και κριτικής ικανότητας βαίνει ενάντια στα ισχυρά συμφέροντα. Έτσι λοιπόν, περιττεύει η παιδεία, και περιττεύει ιδίως η ανθρωπιστική παιδεία.
Γι'αυτό λοιπόν, ενώπιον αυτής της παράλογης κατάστασης, χρειάζεται και πάλι να υπερασπιστούμε το προφανές, να επιμείνουμε για ακόμα μία φορά στην βαθειά ανάγκη για ανθρωπιστικές σπουδές. Θα μπορούσαν να παρατεθούν πολυάριθμοι λόγοι προς υπεράσπιση της αναγκαιότητας αυτών των γνώσεων και αυτής της στάσης απέναντι στον κόσμο, αλλά θα αναφέρω μονάχα μία την οποία θεωρώ αρκετή να καταστήσει τις άλλες περιττές. Η καλλιέργεια της ανθρωπιστικής συμπεριφοράς είναι θεμελιώδης για όλη την κοινωνία, διότι απ'αυτήν πηγάζει η ηθική: και δίχως ηθική δεν υπάρχουν ούτε κατακτήσεις, ούτε πρόοδος: μόνο αυθαιρεσία, μόνο χάος. Η άσκηση της ηθικής –που δεν έχει καμμία σχέση με την τυφλή συμμόρφωση σε έναν στυγνό ηθικό κώδικα– μας εξοπλίζει με τις αυτές τις νοητικές ικανότητες που μας οδηγούν να επιλέγουμε συνειδητά και υπεύθυνα ανάμεσα στη μία ή άλλη συμπεριφορά, δηλαδή μας εξοπλίζει με ελευθερία. Χωρίς ηθική δεν είναι εφικτή η ελευθερία∙ ούτε και να περιμένουμε δημοκρατία, δικαιοσύνη, πολιτική, αλληλεγγύη. Τίποτα από αυτά δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χωρίς τις ανθρωπιστικές σπουδές, δίχως μία αγωγή που να δίνει βάθος και προοπτική στην ανθρώπινη βούληση, δίχως την εκγύμναση του Λόγου και της επιχειρηματολογίας, δίχως δεξιότητες για την προάσπιση της σκέψης.
Αυτοί που κάνουν τις περικοπές το γνωρίζουν. Ποιό είναι το πρώτο πράγμα που σπεύδει να καταπνίξει κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς; Η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης. Ποιές είναι στην πραγματικότητα οι προθέσεις ενός συστήματος που συνηγορεί στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας αυτής της συμπεριφοράς και αυτής της δύναμης στα παιδιά και στους ενηλίκους; Σε τί είδους ανθρωπότητα θέλει να κυβερνά ένα σύστημα που κατατείνει στο να περιορίζει σιγά-σιγά αυτόν τον χώρο του ανθρωπισμού;
Απαρνούμενοι την ανθρωπιστική παιδεία αφήνουμε ελεύθερο τον δρόμο στον νόμο του ισχυρού, για να εξουσιάζουν οι περισσότερο δυνατοί και λιγότερο ευσυνείδητοι πάνω σε μία μάζα αδαή και ανίσχυρη. Και αυτή η προοπτική δεν στερείται οπαδών. Μέρα με τη μέρα, στο όνομα της «κρίσης» υποχωρούν η ιστορία, η φιλοσοφία, η φιλολογία, οι τέχνες, η διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης, και ανθεί μία ιδιαίτερη περιφρόνηση και αποστροφή για τον κλασικό πολιτισμό, για τα λατινικά και τα ελληνικά, τις δύο γλώσσες που εδώ και χιλιετίες προσφέρουν αγόγγυστα τις πρώτες ύλες της σκέψης μας. Γι'αυτό, ας μην αμφιβάλλουμε για ένα πράγμα: οι περικοπές στην παιδεία δεν γίνονται με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων, αλλά με σκοπό την καταστολή της αντιγνωμίας.
Entrevista Radio Euskadi
- Πληροφοριακά Στοιχεία
Grecia: "Aquí nadie paga a nadie"
Última entrevista con la periodista Teresa Yusta en el programa "Hágase la luz" de Radio Euskadi
Ειδικές Οικονομικές Ζώνες
- Πληροφοριακά Στοιχεία
Δεδομένου ότι για την επιχείρηση «κρίση» πνέει ούριος άνεμος, πλησιάζει πλέον η λυπηρή στιγμή να δούμε πώς στην Ελλάδα μετατρέπεται σε ωμή πραγματικότητα η απειλή των αποκαλουμένων «Ειδικών Οικονομικών Ζωνών»: μία απειλή ορατή ήδη από καιρό, όταν οι προοπτικές για το μέλλον που αναλύοντο σ'αυτό το blog, για πολλούς ηχούσαν σαν ακραία καταστροφολογία.
Είναι τώρα ένας χρόνος που ο Φίλιπ Ρέσλερ, ο βιετναμέζικης καταγωγής νεαρός αντικαγκελάριος της κυβέρνησης Μέρκελ, επισκέφθηκε την Ελλάδα ως επί κεφαλής μιας αντιπροσωπείας Γερμανών επιχειρηματιών και έθεσε ανοιχτά ενώπιον της ελληνικής κυβέρνησης το θέμα της σκοπιμότητας δημιουργίας Ειδικών Οικονομικών Ζωνών με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Οι υπουργοί Βενιζέλος και Χρυσοχοϊδης συμφώνησαν ως προς την καταλληλότητα ζωνών όπως η Ήπειρος, η Θράκη, η Πελοπόννησος και το Νότιο Αιγαίο, αλλά η γραφειοκρατία των Βρυξελλών προς το παρόν κωλυσιεργεί, όχι τόσο λόγω ηθικού κωλύματος, όσο από φόβο μην ευνοήσει τον «αθέμιτο ανταγωνισμό» εντός της ίδιας της Ευρωζώνης. Παρ'όλ'αυτά, οι πολλοί και ενθουσιώδεις οπαδοί αυτής της ιδέας (ντόπιοι και ξένοι) δεν έχασαν χρόνο, και αυτές τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου ο Γερμανός υφυπουργός Εργασίας, Χανς Γιοακίμ Φούχτελ, περιόδευσε στην Πελοπόννησο βολιδοσκοπώντας το πεδίο και τις διαθέσεις αρχών και επιχειρηματιών με το βλέμμα στραμμένο στο άμεσο μέλλον. Φυσικά, στις ατζέντες εργασίας τους αποφεύγουν ακόμα να χρησιμοποιήσουν ανοιχτά τον όρο «Ειδικές Οικονομικές Ζώνες», δεδομένου ότι μπορεί να εγείρει υποψίες, όπως συνέβη προ ημερών στο νησί της Λέρου. Είναι προτιμότερο να μιλούν απλά για «επενδύσεις», για «στρατηγικά σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης» και, πάνω απ'όλα, για «δημιουργία θέσεων εργασίας»: αυτό είναι το δόλωμα με το οποίο όλοι τσιμπούν.
Επειδή, δυστυχώς, η ιδέα των «Ειδικών Οικονομικών Ζωνών» μέλλει να μετατραπεί σε trendy των επομένων ετών στις ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε σαφώς τί σημαίνει αυτή η ευφημιστική ετικέτα. «Ειδική Οικονομική Ζώνη» είναι ορισμένο τμήμα του εδάφους μιας χώρας, όπου οι νόμοι που διέπουν όλη την εθνική επικράτεια υποκαθίστανται από άλλους πιο βολικούς για τους επενδυτές που εγκαθίστανται σ'αυτήν. Για να προσελκύσουν κεφάλαια, οι ΕΟΖ, σε γενικές γραμμές, προσφέρουν τα εξής κίνητρα: εισαγωγή εξοπλισμού και πρώτων υλών απαλλαγμένων από δασμούς, δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών ή ακόμα και φορολογικές απαλλαγές, ελαστική εργατική νομοθεσία, ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, ελεύθερη εξαγωγή των κερδών, επιδότηση εξόδων μεταφοράς, επιδότηση δαπανών πρόσληψης προσωπικού, και ειδικό καθεστώς αδειοδότησης. Σε αυτά τα κίνητρα προστίθεται επίσης η εκ μέρους του κράτους παροχή των απαραίτητων υποδομών σε οδικά δίκτυα, υδροδότηση, ηλεκτροδότηση, τηλεπικοινωνίες, υπηρεσίες υγείας κ.τ.λ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, την διοίκηση της περιοχής ΕΟΖ ασκεί ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου του οποίου ο κύριος μέτοχος είναι, σε πρώτη φάση ο Δήμος ή οι τοπικές αρχές της περιοχής όπου αυτή ιδρύεται και αργότερα οι ίδιες οι εγκατεστημένες εταιρείες.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι «Ειδικές Οικονομικές Ζώνες» είναι τμήματα εθνικού εδάφους εκχωρημένα στον έλεγχο του επενδυτή, ο οποίος τις διαχειρίζεται de facto σύμφωνα με το συμφέρον του.
Ας αφήσουμε όμως τους ευφημισμούς και ας μιλήσουμε καθαρά. Οι «Ειδικές Οικονομικές Ζώνες» γεννήθηκαν ως μία επινόηση του city του Λονδίνου για να δώσουν το φιλί της ζωής στην αποικιοκρατία που είχε ανάγκη να ανανεώσει την βικτωριανή εικόνα της ώστε να μπορεί να συνεχίσει την δράση της με επιτυχία στα νέα «ανεξάρτητα» έθνη. Η πρώτη ΕΟΖ ιδρύθηκε στα τέλη του 1979 στο Shenzhen, ένα μικρό τότε λιμάνι στα βόρεια του Hong Kong που σήμερα είναι μία ζούγκλα από ουρανοξύστες, με τις γυάλινες προσόψεις τους να κρύβουν την ακραία εκμετάλλευση και το αποκρουστικό πρόσωπο της διαφθοράς και της αυθαιρεσίας ως τρόπου ζωής. Απ'το πρώτο εκείνο πείραμα μέχρι σήμερα -χάρη στην προοδευτική απορρύθμιση των αγορών και την προοδευτική αύξηση της οικονομικής εξάρτησης των κυβερνήσεων-, έχουν κηρυχθεί σ'όλον τον κόσμο γύρω στις 4.000 Ειδικές Οικονομικές Ζώνες. Η διεθνής εμπειρία αποκαλύπτει ποιά είναι η αλήθεια σ'αυτές τις περιοχές: για τον εργαζόμενο, ωράρια εργασίας μεταξύ δέκα και δώδεκα ωρών καθημερινά (που μερικές φορές φθάνουν ακόμα και τις δεκαέξι σύμφωνα με στοιχεία του ΔΟΕ), ελαστικά ωράρια εξαρτώμενα από την επίτευξη αυστηρών «πλάνων παραγωγής» (στις ΕΟΖ της Κίνας οι εργαζόμενοι εργάζονται από 54 ως 77 ώρες την εβδομάδα), απαγόρευση σύστασης συνδικάτων, μεγάλη εργασιακή ανασφάλεια, υποβαθμισμένες συνθήκες εργασίας και ολοκληρωτική απουσία πιθανότητας προαγωγής∙ για τον επενδυτή, σχεδόν ολική φοροαπαλλαγή και εξαίρεση απ'την υποχρέωση συμμετοχής σε αναπτυξιακά προγράμματα για την χώρα∙ μακροπρόθεσμη εκμετάλλευση του περιοχής, με αντάλλαγμα ποσοστά επί των κερδών που σε ελάχιστες περιπτώσεις αγγίζουν το 1%∙ εφαρμογή μηχανισμών (fast-track) με σκοπό την αποφυγή περιβαλλοντικών και καταναλωτικών διατάξεων, καθώς και κανονισμών ασφαλείας και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς∙ επιπλέον, απόλυτη απουσία κρατικού ελέγχου, η οποία ευνοεί το συνεχές ξέπλυμα τεραστίων κεφαλαίων.
Όποιος θελήσει να αντιτάξει ότι οι ΕΟΖ δημιουργούν θέσεις εργασίας θα πρέπει να γνωρίζει ποιοί είναι οι όροι της σύμβασης εργασίας∙ και επιπλέον θα πρέπει να γνωρίζει ότι αν και αρχικά προσλαμβάνεται τοπικός πληθυσμός ώστε ευνοηθεί η αποδοχή τους, η ιστορική εμπειρία αποδεικνύει πως η συνήθης πρακτική είναι να προσλαμβάνονται ως επί το πλείστον μετανάστες, εσωτερικοί ή εξωτερικοί, για όχι πολύ μεγάλες περιόδους και μέσω ιδιωτικών εταιρειών οι οποίες μπορούν να παρακρατούν ως προμήθεια μέχρι και το μισό του μισθού τους. Ακολουθώντας την ευρωπαϊκή Οδηγία σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για τον επαναπατρισμό υπηκόων τρίτων χωρών (2008/115/EΚ), οι νομοθεσίες μας ήδη προετοιμάζουν το έδαφος ώστε οι εν αναμονή επίλυσης της υποθέσεώς τους παράνομοι μετανάστες να μπορούν να προσληφθούν σε καθορισμένες ζώνες, υποδεικνυόμενες από ορισμένες επίσημες αρχές (στην περίπτωση της Ελλάδας, Νόμος 3907/2011 37.5). Διαβάστε ανάμεσα στις γραμμές.
Τώρα που η «κρίση» επεκτείνεται και οξύνεται, τώρα που αρχίζει η ανεύρεση τρόπων για να πληρωθεί σε είδος ό,τι δεν μπορεί να πληρωθεί με χρήματα και οι περιουσίες των φορολογικών παραδείσων επιζητούν νέους παραδείσους επενδύσεων, θ' αρχίσουν να μας μιλούν για Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και άλλους ευφημισμούς, ως υποτιθέμενη κινητήριο δύναμη ανάπτυξης και «επίλυσης» των προβλημάτων της χώρας. Γι'αυτό, καλό θα ήταν ν'ανοίξουμε τα μάτια και να γνωρίσουμε τις εμπειρίες από άλλα μήκη και πλάτη της Γης: για να είμαστε προετοιμασμένοι, για να μη μας ξανακοροϊδέψουν, και για να μην ξεχάσουμε ποτέ ότι αυτοί οι «παράδεισοι» είναι η άλλη όψη πολλών κολάσεων.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ισπανική εφημερίδα "La Vanguardia" (28/9/2012)
Oro sucio
- Πληροφοριακά Στοιχεία
Esta vez, no me limitaré a exponer de nuevo la opinión de que uno de los objetivos primordiales de este terrorismo financiero disfrazado de "crisis" es que las riquezas nacionales pasen a bajo precio a manos de las grandes fortunas; esta vez, voy a poner un ejemplo. Advierto que puede –y debe– herir la sensibilidad del ciudadano.
Hace algo más de dieciséis años, en diciembre de 1995, el gobierno griego transfirió a la empresa TVX Hellas los derechos de explotación de las minas de oro y otros metales de la región de Casandra, en Calcídica (Macedonia, Grecia). La reacción de los habitantes de la zona, ante la perspectiva de ver su tierra devastada por el cianuro y vendida a intereses privados extranjeros, no se hizo esperar: apelaron al Tribunal Supremo solicitando la supresión de las obras, montaron guardia en la zona veinticuatro horas al día y fueron gaseados y desalojados repetidamente por efectivos de la policía y del ejército que acordonaban la zona. Seis años después, el Tribunal Supremo admite el recurso ciudadano; el 9 de diciembre de ese mismo año, un accidente en las explotaciones de Stratoni provoca una fuga de residuos tóxicos al mar, a resultas de lo cual, cinco meses más tarde, la empresa explotadora se declara en quiebra.
Pasados seis meses, en una extraña maniobra, el gobierno griego acepta la quiebra de TVX Hellas (6/12/2003), renunciando así al cobro de impuestos y forzando a los 472 trabajadores despedidos a aceptar la renuncia a sus honorarios pendientes. Seis días más tarde (12/12/2003), revoca la declaración de quiebra para poder comprar de la empresa los derechos de explotación. Los adquiere por la ridícula suma de 11 millones de euros, y, en cuestión de horas, se los revende por el mismo precio a Hellas Gold, compañía fundada dos días antes, sin mediar concurso público y exonerando a la nueva propietaria de toda responsabilidad sobre los daños ecológicos provocados por TVX Hellas. Una compraventa muy oscura sin ningún beneficio para el erario público. Ninguno, porque el contrato deja claro que la riqueza mineral pertenece en exclusiva a la compañía que la extrae (Ley 3220/2004 ΦΕΚ 15A / 28.01.04). Detrás de la flamante Hellas Gold, está la compañía griega Hellaktor, con la parte del ratón, y el grupo European Goldfields, controlado por Goldman Sachs, con la parte del león.
Por 11 millones de euros, estos "inversores" compraron al Estado –y al pueblo– griego: 317.000 hectáreas para la explotación minera de oro, plata, cobre, zinc y otros metales; 40 hectáreas de instalaciones industriales; 11 hectáreas de suelo urbano; 2.500 de suelo rural; 270.000 toneladas de concentrado de argiropirita (del que pueden extraerse 250.000 onzas de oro) y otros bienes más, largos de enumerar. Si, en octubre del año pasado, Qatar Holding se disponía a adquirir el 9% de las acciones de la compañía por el módico precio de 175 millones de euros, hay que suponer que el 100% de las acciones de aquella "ganga" adquirida a los griegos por 11 millones de euros vale ahora casi 2.000 millones. Más de uno se habrá hecho de oro.
Comprar en tiempos de crisis es un gran negocio. Por eso ahora, habiendo puesto a Grecia con el agua al cuello mediante el terrorismo financiero y la connivencia política, es hora de comprar. Así, con la llegada de la primavera (29/3/2012), el gobierno del "tecnócrata" Papadimos cedió 4.100 hectáreas de zona forestal en la misma región a Hellas Gold para empezar a extraer oro. El 5% de la empresa pertenece actualmente a Hellaktor (vía Aktor) y el 95% a la multinacional canadiense Eldorado Gold. Sus principales accionistas son Fidelity, Market Vectors y la famosa Vanguard, uno de los tres mayores inversores del planeta.
Una pregunta para terminar: ¿cómo es posible que un gobierno venda por 11 millones un bien común que ahora –antes incluso de su explotación sistemática– ya vale 2.000 y no se investigue ni se pidan responsabilidades?
Fuentes principales del artículo:
Kaklamanos M., "Entregamos todo el oro..." Periódico To Honi, Atenas (3/6/12)
Observatorio de Actividades Mineras: http://antigoldgreece.wordpress.com/
Coordinadora Abierta de Tesalónica contra la Explotación de las Minas de Oro:
'Αρθρο δημοσιευμένο στην ισπανική εφημερίδα "La Vanguardia" (15/9/2012)
και στο ισπανικό περιοδικό "Alerta Minera" (11/12)
